Κήποι σε Ταράτσες
...μύθοι και πραγματικότητες
Η έλλειψη πρασίνου με όλες τις συνέπειες που αυτή συνεπάγεται για την ατμόσφαιρα των μεγαλουπόλεων αποτελεί ένα από τα κυριότερα περιβαλλοντολογικά προβλήματα, που σταδιακά επηρεάζει όχι μόνο το μικροκλίμα και τις ατμοσφαιρικές συνθήκες μιας περιοχής αλλά του κλίματος συνολικά.
Ταυτόχρονα η μείωση κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση - κλιματισμό ενός κτιρίου με φυτεμένη μόνιμα την στέγη - ταράτσα του, που μπορεί να φτάσει και το 40%, η καλύτερη διαχείριση των ομβρίων αφού μια φυτεμένη στο σύνολό της ταράτσα απορροφά το 75% περίπου του νερού της βροχής και λειτουργεί και ως αντιπλημμυρική προστασία, είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικά οφέλη όχι μόνο για τους ενοίκους του ίδιου του κτιρίου αλλά γενικά για το φυσικό περιβάλλον.
Οι πρώτες "πράσινες ταράτσες" εμφανίστηκαν αρκετές δεκαετίες πριν κυρίως σε Αμερικάνικες και Ασιατικές μεγαλουπόλεις, σε δημόσια ή μεγάλης επιφάνειας κτίρια επαγγελματικής χρήσης, με την τοποθέτηση πράσινων θάμνων και δέντρων που πραγματικά έδωσαν στις οροφές των κτιρίων όψη μικρού ...δάσους.
Η χρήση της ταράτσας κτιρίων στα οποία στεγάζονται μεγάλα ξενοδοχεία για φύτευση λαχανικών τα οποία χρησιμοποιούνται στην κουζίνα των εστιατόριων τους είναι επίσης μια τάση που έκανε ιδιαίτερα δημοφιλείς τις "πράσινες στέγες" και στην Ευρώπη και προσέλκυσε το ενδιαφέρον όλο και περισσότερων για να δημιουργήσουν έναν κήπο ή λαχανόκηπο στην ταράτσα ιδιωτικών κατοικιών.
Πόσο τελικά εύκολο είναι κάτι τέτοιο, ποιες είναι οι προδιαγραφές που θα πρέπει να διαθέτει το κτίριο και πόσο κοστίζει;
Κατ΄αρχήν σε κάθε περίπτωση απαιτείται μελέτη μηχανικού για τις στατικές αντοχές του κτίσματος, αφού η πλήρης φύτευση μιας ταράτσας προσθέτει σημαντικό βάρος στο κτίριο που μπορεί να ξεκινά από τα 30-40 και να φτάνει τα 300 κιλά/τμ ή και περισσότερα.
Όλες οι υπόλοιπες απαντήσεις εξαρτώνται από το είδος κήπου που επιθυμεί κάποιος να διαμορφώσει στην οροφή ενός κτιρίου και που μπορεί να δημιουργηθεί με δύο βασικούς τρόπους:
1. Απευθείας φύτευση στην επιφάνεια της ταράτσας, αφού βεβαίως προηγηθεί μόνωση, δημιουργία ρύσεων και την απορροή του νερού και τοποθέτηση ειδικών υποστρωμάτων πριν από το χώμα όπως ειδικές αντιριζικές μεμβράνες που εμποδίζουν τις ρίζες να διαβρώσουν το μπετόν, υλικά - στρώσεις στεγανοποίησης - αποστράγγισης κλπ.
Οι κήποι αυτής της μορφής μπορούν να διαμορφωθούν με δύο επιμέρους τύπους βλάστησης:
- Εκτατική φύτευση, δηλαδή φύτευση σε τμήμα ή και σε ολόκληρη την ταράτσα χαμηλών πόων και φυτών που δεν χρειάζονται σχεδόν καμιά φροντίδα και διατηρούνται όλες τις εποχές πχ σέδα, παχύφυτα κλπ.
- Εντατική φύτευση, στην οποία περιλαμβάνεται κάθε είδους καλλωπιστικού, κηπευτικού ή δέντρου.
Το κόστος μελέτης και διαμόρφωσης ενός τέτοιου κήπου με τα ανά περίπτωση κατάλληλα υλικά - υποστρώματα, φτάνει στα 40-60€/τμ και πολλές τόσο τεχνικές όσο και εταιρίες που ασχολούνται με μονώσεις ταρατσών αναλαμβάνουν την κατασκευή τέτοιων κήπων.
2. Φύτευση σε δοχεία κάθε τύπου, με την ίδια μορφή που μπορεί να γίνει σε έναν κανονικό κήπο.
Στην πραγματικότητα το "πρασίνισμα" μιας ταράτσας με αυτόν τον τρόπο δεν διαφέρει ουσιαστικά από κήπους που δημιουργούνται πολύ συχνά σε μεγάλες βεράντες, όμως μια στατική μελέτη όπως και ένας σχεδιασμός για την αποστράγγιση του νερού απαιτούνται και σε αυτή την περίπτωση, όταν πρόκειται φυσικά για μεγάλες ταράτσες στις οποίες πρόκειται να τοποθετηθούν πολλά και μεγάλα δοχεία φύτευσης.
Και οι δύο αυτές μορφές κήπων σε ταράτσες μπορούν ασφαλώς να περιλαμβάνουν και σημεία αναψυχής, με διαμορφώσεις όπως πέργκολες, χτιστά στοιχεία, διαμόρφωση χώρου καθιστικού, συστήματα σκίασης κλπ. ώστε στην ταράτσα να δημιουργηθεί μια πραγματική ...όαση στο κέντρο της πόλης.
Ως υλικά εδαφοκάλυψης, ανάλογα με το είδος του κήπου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κανονικό ή τεχνητό γκαζόν, χαλίκι, διακοσμητικές πέτρες, ξύλινα ντεκ κλπ. χωρίς κανένα περιορισμό όπως ακριβώς και σε ένα κανονικό κήπο.
Ειδικά για την χρήση μιας ταράτσας σαν λαχανόκηπο ιδιαίτερα πρακτική επιλογή είναι οι κήποι κάθετης ανάπτυξης, που αξιοποιούν το ύψος του χώρου με την τοποθέτηση συστημάτων - δοχείων φύτευσης σε κάθετες στήλες - σειρές.
Γενικά, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την γενική χρησιμότητα της μετατροπής ενός άχρηστου εγκαταλελειμμένου χώρου, όπως είναι συνήθως μια ταράτσα, σε χώρο πρασίνου ειδικά με τις όλο και πιο δυσοίωνες συνθήκες που διαμορφώνουν παγκοσμίως οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Ακόμη και αν αντικειμενικοί λόγοι όπως είναι πχ το κόστος, οι τεχνικές προδιαγραφές παλιών κυρίως κτισμάτων, η φροντίδα που γενικά απαιτεί ένας κήπος, η αδυναμία συνεννόησης με όλους τους ενοίκους μιας οικοδομής για ένα παρόμοιο εγχείρημα κλπ. δεν σας επιτρέπουν την δημιουργία ενός κανονικού κήπου στην οροφή του κτιρίου, εάν σας ανήκει η αποκλειστική χρήση μιας έστω και μικρής ταράτσας ή μεγάλης βεράντας μπορείτε σταδιακά να την ...πρασινίσετε με όσο περισσότερα και μεγαλύτερα φυτά κάτι που μπορεί να γίνει και με όχι δύσκολους τρόπους αν σκεφτείτε ότι όχι μόνο καλλωπιστικά και λαχανικά αλλά ακόμη και είδη όπως πχ κληματαριές, αναρριχώμενα, πικροδάφνες, κωνοφόρα δέντρα κλπ. μπορούν για πολλά χρόνια να ευδοκιμήσουν και να αναπτυχθούν σε μεγάλα δοχεία φύτευσης.
Κατ΄αρχήν σε κάθε περίπτωση απαιτείται μελέτη μηχανικού για τις στατικές αντοχές του κτίσματος, αφού η πλήρης φύτευση μιας ταράτσας προσθέτει σημαντικό βάρος στο κτίριο που μπορεί να ξεκινά από τα 30-40 και να φτάνει τα 300 κιλά/τμ ή και περισσότερα.
Όλες οι υπόλοιπες απαντήσεις εξαρτώνται από το είδος κήπου που επιθυμεί κάποιος να διαμορφώσει στην οροφή ενός κτιρίου και που μπορεί να δημιουργηθεί με δύο βασικούς τρόπους:
1. Απευθείας φύτευση στην επιφάνεια της ταράτσας, αφού βεβαίως προηγηθεί μόνωση, δημιουργία ρύσεων και την απορροή του νερού και τοποθέτηση ειδικών υποστρωμάτων πριν από το χώμα όπως ειδικές αντιριζικές μεμβράνες που εμποδίζουν τις ρίζες να διαβρώσουν το μπετόν, υλικά - στρώσεις στεγανοποίησης - αποστράγγισης κλπ.
Οι κήποι αυτής της μορφής μπορούν να διαμορφωθούν με δύο επιμέρους τύπους βλάστησης:
- Εκτατική φύτευση, δηλαδή φύτευση σε τμήμα ή και σε ολόκληρη την ταράτσα χαμηλών πόων και φυτών που δεν χρειάζονται σχεδόν καμιά φροντίδα και διατηρούνται όλες τις εποχές πχ σέδα, παχύφυτα κλπ.
Το κόστος μελέτης και διαμόρφωσης ενός τέτοιου κήπου με τα ανά περίπτωση κατάλληλα υλικά - υποστρώματα, φτάνει στα 40-60€/τμ και πολλές τόσο τεχνικές όσο και εταιρίες που ασχολούνται με μονώσεις ταρατσών αναλαμβάνουν την κατασκευή τέτοιων κήπων.
2. Φύτευση σε δοχεία κάθε τύπου, με την ίδια μορφή που μπορεί να γίνει σε έναν κανονικό κήπο.
Στην πραγματικότητα το "πρασίνισμα" μιας ταράτσας με αυτόν τον τρόπο δεν διαφέρει ουσιαστικά από κήπους που δημιουργούνται πολύ συχνά σε μεγάλες βεράντες, όμως μια στατική μελέτη όπως και ένας σχεδιασμός για την αποστράγγιση του νερού απαιτούνται και σε αυτή την περίπτωση, όταν πρόκειται φυσικά για μεγάλες ταράτσες στις οποίες πρόκειται να τοποθετηθούν πολλά και μεγάλα δοχεία φύτευσης.
Η δημιουργία στηθαίου ή σταθερού φράχτη σε ένα ύψος που να κάνει τον χώρο απόλυτα ασφαλή είναι επίσης μια βασική προϋπόθεση δημιουργίας κήπου σε ταράτσα, μια εργασία για την οποία ανάλογα με το υλικό που θα χρησιμοποιηθεί και το ύψος της κατασκευής σε πολλές αστικές περιοχές απαιτείται έκδοση πολεοδομικής άδειας, ενώ φυσικά το κτίριο θα πρέπει να διαθέτει τρόπο άνετης πρόσβασης και εύκολης μεταφοράς υλικών στην ταράτσα του.
Ως υλικά εδαφοκάλυψης, ανάλογα με το είδος του κήπου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κανονικό ή τεχνητό γκαζόν, χαλίκι, διακοσμητικές πέτρες, ξύλινα ντεκ κλπ. χωρίς κανένα περιορισμό όπως ακριβώς και σε ένα κανονικό κήπο.
Ειδικά για την χρήση μιας ταράτσας σαν λαχανόκηπο ιδιαίτερα πρακτική επιλογή είναι οι κήποι κάθετης ανάπτυξης, που αξιοποιούν το ύψος του χώρου με την τοποθέτηση συστημάτων - δοχείων φύτευσης σε κάθετες στήλες - σειρές.
Γενικά, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την γενική χρησιμότητα της μετατροπής ενός άχρηστου εγκαταλελειμμένου χώρου, όπως είναι συνήθως μια ταράτσα, σε χώρο πρασίνου ειδικά με τις όλο και πιο δυσοίωνες συνθήκες που διαμορφώνουν παγκοσμίως οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
Ακόμη και αν αντικειμενικοί λόγοι όπως είναι πχ το κόστος, οι τεχνικές προδιαγραφές παλιών κυρίως κτισμάτων, η φροντίδα που γενικά απαιτεί ένας κήπος, η αδυναμία συνεννόησης με όλους τους ενοίκους μιας οικοδομής για ένα παρόμοιο εγχείρημα κλπ. δεν σας επιτρέπουν την δημιουργία ενός κανονικού κήπου στην οροφή του κτιρίου, εάν σας ανήκει η αποκλειστική χρήση μιας έστω και μικρής ταράτσας ή μεγάλης βεράντας μπορείτε σταδιακά να την ...πρασινίσετε με όσο περισσότερα και μεγαλύτερα φυτά κάτι που μπορεί να γίνει και με όχι δύσκολους τρόπους αν σκεφτείτε ότι όχι μόνο καλλωπιστικά και λαχανικά αλλά ακόμη και είδη όπως πχ κληματαριές, αναρριχώμενα, πικροδάφνες, κωνοφόρα δέντρα κλπ. μπορούν για πολλά χρόνια να ευδοκιμήσουν και να αναπτυχθούν σε μεγάλα δοχεία φύτευσης.
